LEARNTEC 2018: misconcepties over didactiek & PowerPoint maakt dom
Geen powerpoint, want dat doet afbreuk aan de boodschap. De techniek van ppt maakt je dom. De toon is gezet. (Kritik der Didaktik kalt serviert: Prof. Dr. Christian Swertz, Medienpedagogiek, Institut fuer Bildnungswissenschaft, Universitaet Wien).
Swertz ziet dat bij vrijwel alle nieuwe ontwikkelingen, zoals e-learning, mobiel leren, blended leren, flipped leren en microleren, het leerconcept ontbreekt. En als er wel wordt nagedacht over de didactiek, dan blijft het steken in een pseudowetenschappelijke benadering. Dit is uitermate schadelijk voor de ontwikkeling van onderwijs en leren. De organisatie van het leren wordt aangepast aan de structuur van de techniek (McLuhan: the medium is the message). Vervolgens geeft hij een aantal voorbeelden van de misconcepties, die als gezwellen de werkelijkheid aan het oog onttrekken.
Bij media-gestuurd leren wordt grif gebruik gemaakt van zogenaamde leertypen. Dat is de aanname dat sommige mensen vooral visueel ingesteld zijn en andere bijvoorbeeld meer auditief. Volgens Swertz is nooit bewezen dat dit functioneert en wordt uitgegaan van de aanname dat een leertype een menstype zou zijn. In zijn visie is de context bepalend voor het resultaat en daarbij speelt bijvoorbeeld motivatie een belangrijke rol.
Fake-opvattingen
Een andere fake-opvatting is dat ‘efficiëntie en effectiviteit’ gestuurd kunnen worden door bijvoorbeeld de leertypen en nog erger, door neuro-didactiek. Die neuro-didactiek zou het mogelijk maken om een optimale leersituatie te creëren, waarbij het klassieke didactische concept van oriëntatie, verwerking, evaluatie als referentie dient. Het resultaat is 0, want hersenen kunnen niet denken, je kunt met je hersenen leren denken en dit heeft ook niets te maken met neuro-plasticiteit. Een voorbeeld van een totaal uit de hand gelopen leerconcept is compliance training. Mensen worden afgericht met behulp van e-learning en de meest voor de hand liggende conclusie is dat er meer compliance training nodig is.
Door de snelheid van ontwikkeling is de toekomst dichterbij dan ooit, maar we weten niet wat we over 10 jaar moeten weten. We kunnen dus geen doelen, methoden, inhouden en media beschrijven, die het moeten gaan doen. Het enige wat verstandig lijkt is ‘leren te leren’, waarbij men leert het eigen leren te sturen en organiseren. Dit betekent dus dat de hele discussie over levenslang leren grote onzin is.
Simulatie staat werkelijkheid in de weg
En in plaats van zonder concept computertechnologie het gebouw in te dragen, is het verstandig dat het onderwijs en het leren over echte dingen gaat. Een simulatie is leuk, maar staat de werkelijkheid in de weg, tenzij leerlingen worden gevraagd om zelf een simulatie te maken. De technologie biedt vele mogelijkheden om de echte realiteit in een of andere vorm in huis te halen, laten we dat dan ook doen.