E-learning ontwikkeld voor visueel beperkten
Opdrachtgever: KNGF Geleidehonden
Opdrachtnemer: Teelen Kennismanagement
Klantvraag: Actualiseren en moderniseren van zelfstudiemateriaal
Oplossing: Interactieve e-learning voor mensen met een visuele beperking
E-learning: geen logische keuze, of toch wel?
Geleidehonden helpen hun blinde of slechtziende baasjes bij het uitvoeren van allerlei dagelijkse activiteiten die voor mensen zonder visuele beperking vanzelfsprekend zijn. Als een cliënt van KNGF Geleidehonden een hond krijgt toegewezen, dan volgt de cliënt samen met de hond eerst een intensief trainingstraject. KNGF Geleidehonden wilde binnen dit traject gaan werken met e-learning.
Mensen met een visuele beperking beschikken tegenwoordig over veel digitale vaardigheden. Zij maken daarbij gebruik van brailleleesregels en spraaksoftware. De keuze voor een digitale leeromgeving ligt dan ook meer voor de hand dan we wellicht in eerste instantie zouden denken. E-learning biedt mensen met een visuele beperking goede mogelijkheden tot leren, mits er bij de ontwikkeling rekening wordt gehouden met hun specifieke digitale vaardigheden en hun leerniveau.
Een bijkomende uitdaging bij deze opdracht was dat de e-learning niet alleen is bedoeld voor blinden en slechtzienden, maar deze moest ook aantrekkelijk zijn voor bijvoorbeeld ziende huisgenoten en voor bijna‑eigenaren van autismegeleidehonden, assistentiehonden en buddyhonden.
Zoektocht naar (on)mogelijkheden
Waar moet een e‑learning voor mensen met een visuele beperking aan voldoen? In een vooronderzoek hebben we verschillende experts geraadpleegd en onder andere de internationale standaarden voor webpagina’s voor mensen met beperkingen (WCAG) bestudeerd. Bovendien kregen we bezoek van een blinde geleidehondenbaas. Zij liet zien hoe zij surft op internet, hoe zij omgaat met spraaksoftware en wat zij daarbij wel en niet prettig vindt.
Enkele voorbeelden van uitgangspunten die tijdens het ontwikkelen zijn gehanteerd:
- Zorgvuldige keuze voor opbouw en lay-out, bijvoorbeeld vaste plaatsen voor navigatieknoppen en een gelijke opbouw van alle submenu’s. Voor mensen met een visuele beperking is consistentie erg belangrijk.
- Geen complexe interactieve elementen of vraagvormen, omdat een normale pagina voor visueel beperkten al uit veel elementen bestaat.
- Informatieve (tussen)koppen en in elke alinea de belangrijkste informatie in de eerste twee zinnen.
- Aansluiten bij zowel mensen met als mensen zonder visuele beperking:
- Voor een ziende kan een toelichtende tekst in een rollover handig zijn, maar voor iemand die gebruik maakt van spraaksoftware, is het voorlezen ervan een storende en tijdrovende onderbreking.
- Functionele foto’s zijn voorzien van een alternatieve tekst (alt‑tekst) die wel door spraaksoftware wordt voorgelezen, maar niet zichtbaar is.
Een belangrijke rol voor het prototype
Na het uitwerken van het didactisch concept is een prototype ontwikkeld. Dit prototype is uitgebreid getest, onder andere door testers uit de doelgroep. Zo konden de gebruikers nagaan of de e‑learning voldeed aan alle hulpmiddelen die zij gebruiken.
Inmiddels wordt de e‑learning al meer dan een jaar naar tevredenheid gebruikt. De e‑learning bevat naast herkenbare en praktijkgerichte teksten ook instructievideo’s, PDF-documenten met achtergrondinformatie, audio- en videofragmenten en foto’s. Veel foto’s zelfs! Hierdoor is de e‑learning aantrekkelijk voor mensen met en zonder visuele beperking. KNGF Geleidehonden en Teelen Kennismanagement zijn trots op dit unieke resultaat.
Internationale en nationale interesse
KNGF Geleidehonden werkt intensief samen met geleidehondenscholen over de hele wereld. Het was daarom belangrijk dat de e-learning goed te vertalen was, zodat KNGF Geleidehonden deze ter beschikking kon stellen aan internationale collega-hondenscholen. Tijdens het congres van de International Guide Dog Federation (IGDF) in Tokyo is een Engelstalige versie van de e‑learning gepresenteerd. Dit heeft geleid tot veel interesse en een publicatie in het magazine Visionary. In Nederland heeft KNGF Geleidehonden zelf een persbericht over de e-learning verspreid, maar ook een organisatie als Dedicon (die zich bezighoudt met het produceren van lectuur en bladmuziek voor mensen met een leeshandicap) schreef een artikel over de applicatie.
Hoe waardeert u deze bijdrage?